Het belang van omega 3-vetzuren voor de gezondheid

Omega 3-vetzuren spelen een belangrijke rol in het lichaam als component van de celmembraan, het vlies dat elke cel omgeeft. In deze hoedanigheid beïnvloeden ze de eigenschappen van de celmembraan, zoals vloeibaarheid, flexibiliteit, doorlaatbaarheid, de activiteit van membraangebonden enzymen* en celsignaalroutes*. DHA heeft de speciale eigenschap dat het in hoge concentraties in de cellen van de hersenen en het netvlies van het oog voorkomt. Tot maar liefst 97 procent van de omega 3-vetzuren in de hersenen en tot 93 procent van die in het netvlies is DHA. Naast hun structurele rol in de celmembranen leveren omega 3-vetzuren (samen met omega 6-vetzuren) energie voor het lichaam en worden ze gebruikt om eicosanoïden te vormen. Eicosanoïden zijn lokaal werkende signaalmoleculen (boodschapperstoffen). Deze moleculen hebben een brede en regulerende functie in het hart en vaatstelsel, de longen, het immuunsysteem en de hormoonhuishouding van het lichaam. 

Immuunsysteem

Omega 3-vetzuren heeft een gunstige rol bij de preventie van hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk en ontstekingsziekten. Ze spelen echter ook een rol in het immuunsysteem, met name in het functioneren van macrofagen. Deze witte bloedcellen kunnen relatief grote deeltjes opnemen (= fagocytose*) en spelen een belangrijke rol in het afweersysteem. De impact van omega 3-vetzuren op dit functioneren is sinds het einde van de jaren zeventig uitgebreid onderzocht. Men heeft drie belangrijke eigenschappen van macrofagen geïdentificeerd die door omega 3-vetzuren beïnvloed worden: de productie en de afscheiding van signaalmoleculen, de capaciteit van fagocytose en de regulatie van de functie van macrofagen (ontstekingsbevorderend versus ontstekingsremmend en weefselherstellend). Door een voldoende inname van ALA, EPA en DHA werken macrofagen niet alleen ontstekingsremmend, maar wordt tevens hun fagocytische capaciteit verhoogd. Wetenschappers vermoeden dat deze verhoogde capaciteit verband houdt met veranderingen in de samenstelling en de structuur van hun celmembraan als deze de omega 3-vetzuren in zich opneemt. 

Hart- en vaatziekten

Overzichtsstudies tonen aan dat een hogere consumptie van vis en een hoger omega 3-vetzuurgehalte in het dieet of het bloedplasma* geassocieerd worden met een lager risico op hartfalen, aandoeningen van de kransvaten* en fatale hartinfarcten. In 2019 werden de resultaten van een overzichtsstudie (meta-analyse) naar de invloed van mariene omega 3-suppletie op hart- en vaatziekten gepubliceerd. Bij dit onderzoek waren meer dan 125.000 deelnemers betrokken van 13 gerandomiseerde onderzoeken met controlegroep* waaronder 3 recente grote onderzoeken. Het doseringsbereik van de omega 3-suppletie bedroeg 376 tot 4000 mg per dag, waarbij de verhouding EPA en DHA varieerde tussen de verschillende onderzoeken. Ongeacht deze verhouding suggereren de bevindingen een verband tussen mariene omega 3-suppletie en een lager risico op hartinfarct, coronaire* hartziekten, totale hart- en vaatziekten en sterfte door coronaire hartziekten of hart- en vaatziekten. 

Ontstekingen

Omega 3-vetzuren worden vaak bij ontstekingen ingezet. De gunstige invloed van EPA en DHA bij ontstekingsziekten is, biochemisch gezien, te verklaren door onder meer het verminderen van ontstekingsbevorderende signaalmoleculen in het bloed en het wijzigen van de vetzuursamenstelling in de celmembraan. Een overzichtsstudie uit 2017 beoordeelde de werkzaamheid van omega 3-supplementen voor patiënten met reumatoïde artritis. In vergelijking met placebo, verminderde suppletie gedurende 3 tot 18 maanden het aantal gevoelige gewrichten, de stijfheid in de vroege ochtend en het pijnniveau. Een andere studie uit hetzelfde jaar toonde aan dat omega 3-vetzuren een therapeutische rol kunnen spelen bij pijn bij reumatoïde artritis. 

Moeder en kind

Vanwege de hoge concentratie in ogen en hersenen is DHA belangrijk voor de ontwikkeling van deze organen. Suppletie van ten minste 600 mg DHA tijdens de zwangerschap vermindert bovendien het risico op vroeggeboorte (geboorte voor 34 weken zwangerschap) en een zeer laag geboortegewicht (minder dan 1500 gram). In een studie scoorden kinderen van moeders die tijdens de zwangerschap vloeibare visolie gebruikten (10 ml per dag met 1183 mg DHA en 803 mg EPA) op vierjarige leeftijd significant beter in intelligentietesten dan kinderen uit de placebogroep. Een vetzuurdisbalans bij kinderen met een lage inname van omega 3-vetzuren is geassocieerd met leer- en gedragsproblemen zoals ADHD, agressie, dyslexie en autistische stoornissen. Na de geboorte is het ook heel belangrijk dat baby’s voldoende DHA binnenkrijgen. Aan zuigelingenmelk worden standaard omega 3-vetzuren toegevoegd. Vrouwen die borstvoeding geven, moeten in deze periode voldoende DHA (en EPA) binnenkrijgen om een adequate hoeveelheid DHA in de moedermelk te bereiken. In een studie werd dit door suppletie met visolie (met hoge concentratie DHA, totaal DHA+EPA samen circa 750-950 mg) behaald. De ontwikkeling van de hersenen loopt door tot ongeveer het vijfentwintigste levensjaar. Extra inname van DHA is daarom niet alleen prenataal en tijdens de eerste levensjaren van belang, maar ook gedurende de ontwikkeling tot jongvolwassene. 

Oogaandoeningen

DHA beschermt  tegen leeftijdsgerelateerde maculadegeneratie* (AMD), de belangrijkste oorzaak van blindheid. DHA is een belangrijk vetzuur in het netvlies en is essentieel voor het gezichtsvermogen. Mogelijk speelt atherosclerose* van de bloedvaten die het netvlies van bloed voorzien een belangrijke rol bij het ontstaan van AMD en helpt DHA dit proces te remmen. Mensen die 4 keer of vaker vette vis eten per week hebben 35% minder kans op AMD vergeleken met degenen die minder vis eten. Ook speelt de omega 6/omega 3-verhouding in de voeding een rol: hoe hoger deze verhouding (dus te veel omega 6 ten opzichte van omega 3), des te hoger de kans op AMD. DHA en EPA beschermen het netvlies tegen afwijkingen veroorzaakt door ischemie*, licht, zuurstof, ontsteking en veroudering. 

Cognitieve achteruitgang

Vanaf het 50e levensjaar gaat het cognitief functioneren langzaam achteruit. Suppletie met DHA en EPA bij gezonde vijftigplussers blijkt een gunstige invloed te hebben op de structuur van de hersenen (samenstelling en volume witte en grijze stof) en de functie van de bloedvaten in de hersenen. Hierbij werd eveneens een verbetering waargenomen in zogenoemde executieve functies (zoals planning, geheugen en probleemoplossend vermogen). Meerdere studies laten zien dat met name DHA het geheugen verbeterde bij vijftigplussers die klachten hadden van milde cognitieve achteruitgang.

Wat doet omega 3 voor je huid?

De omega 3 werkt als een wondermiddel voor jouw huid. De visvetzuren zorgen er niet alleen voor dat je huid zacht en glad blijft, maar ook dat de membranen van de cellen versterkt worden. Hierdoor wordt het proces van huidveroudering tegengegaan. Daarnaast helpt de omega 3 in onder andere visolie je huid om onzuiverheden tegen te gaan. Dat wil zeggen dat eczeem, psoriasis, actieve rosacea en acne tegengewerkt worden. Wil jij profiteren van de voordelen van omega 3? Visolie helpt je huid een handje!

We weten allemaal dat ons eetpatroon veel invloed heeft op hoe onze huid eruitziet. Eet je vaker ongezond? Dan zul je sneller last hebben van een onrustige huid. Natuurlijk spelen erfelijke factoren hier ook een rol in, maar onderschat zeker de invloed van je voeding niet. Vandaag de dag vinden we in de supermarkt namelijk veel producten die (te) veel omega 6 bevatten. En bij een teveel aan omega 6 kun je eerder te maken krijgen met huidproblemen. 

Wat extra vervelend is, is dat je het teveel aan omega 6 vaak vindt in de producten die nu net zo lekker zijn, zoals chips, koekjes, gefrituurd eten en sausjes. Visolie zit juist bomvol omega 3, en omega 3 is dan weer wel goed voor je huid. Dit ‘gezonde’ vet pept je huid op en helpt onzuiverheden tegen te gaan. Omega 3 helpt bijvoorbeeld tegen acne en een omega 3 tekort zal acne juist bevorderen. In de ideale situatie zijn omega 3 en omega 6 helemaal met elkaar in balans! Helaas is dit bij veel mensen niet het geval.

Heb je een onrustige huid? Dan zou het dus heel goed kunnen dat het omega 3 tekort is dat voor acne of andere huidaandoeningen zorgt. Daarom is het verstandig om de hoeveelheid omega 3 in jouw lichaam op peil te houden.